Kadına Şiddet-Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği, Şiddet Döngüsü ve Kadınlar Üzerindeki Etkileri

18.11.2024

Kadına yönelik şiddet, toplumsal cinsiyet eşitsizliği ve ataerkil normların sonuçlarından biri olarak, toplumun geniş bir kesimini ilgilendiren, bireysel ve kolektif olarak etkileri hissedilen ciddi bir toplumsal sorundur.

Birleşmiş Milletler'in (BM) tanımına göre kadına yönelik şiddet, kadınların fiziksel, cinsel, ekonomik ve psikolojik olarak zarar görmesine yol açan her türlü davranışı kapsar. Şiddet, kadınların özgürlüğünü kısıtlayarak, sosyal ve ekonomik alanlarda fırsatlarını engeller.

Şiddetin Nedenleri ve Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği

Kadına yönelik şiddetin altında yatan en önemli sebeplerden biri toplumsal cinsiyet eşitsizliğidir. Toplumun kadın ve erkeklere yüklediği geleneksel roller, küçük yaşlardan itibaren öğretilir. Kadınların "uyumlu" olmaları beklenirken, erkeklere güç ve kontrol sahibi olma rolleri verilmesi, cinsiyetler arası hiyerarşi yaratır. Bu durum, erkeklerin kadınlar üzerinde güç gösterisi yapmasına ve şiddete başvurmasına zemin hazırlar.

Şiddet Döngüsünün İşleyiş Biçimi

Gerilim Evresi: Şiddet uygulayan kişinin gerilim yarattığı, tartışma çıkardığı ve tehditle kadını kontrol altında tutmaya çalıştığı evredir. Kadın, gerilimi azaltmaya çalışsa da gerilim genellikle artar.

Şiddet Evresi: Fiziksel, cinsel ya da psikolojik şiddetin başladığı evredir. Fail, davranışlarına bahaneler üretir ve suçu mağdura yükler.

Barışma Evresi: Şiddet failinin özür dilediği, durumu telafi etmeye çalıştığı evredir ancak bu aşama uzun sürmez ve şiddet döngüsü tekrar başlar.

Sakinlik Evresi: Şiddetin durulduğu ancak olayların konuşulmadığı ve görmezden gelindiği evredir. Bu durum, gerilim evresine geçişe kadar devam eder.

Kadınlar Üzerindeki Etkiler

Kadına yönelik şiddet, kadınların hem kısa hem de uzun vadede zarar görmesine yol açar. Bu etkiler şu şekilde sıralanabilir:

Psikolojik Etkiler: Utanç, suçluluk, depresyon, travma, intihar eğilimi.

Fiziksel Etkiler: Yaralanma, sakatlanma, yeme ve uyku bozuklukları.

Toplumsal Etkiler: Toplumdan izolasyon, erken evlilik ve erken annelik.

Toplumdaki Yanlış İnanışlar

"Şiddet eğitimsiz, çalışmayan ve fakir kişiler tarafından uygulanır," düşüncesi doğru değildir. Eğitim ve refah seviyesi fark etmeksizin şiddet her toplumda görülür.

"Şiddetin sebebi annenin çocuk yetiştirme biçimidir," söylemi gerçeği yansıtmaz, bu söylem, baba figürünün ve erkeklerin rolünü göz ardı ederek sorumluluğu kadına yükler.

Şiddet uygulayan kişilerin bir kısmında psikolojik sorunlar olabilir ancak bu, şiddeti haklı çıkarmaz. "Şiddet uygulayan bireylerin önemli ve büyük psikolojik sorunları vardır," düşüncesi doğru değildir.

Alkol, şiddeti tetikleyebilir; ancak şiddetin temel sebebi değildir. "Alkol, şiddetin en önemli sebebidir," diyerek diğer sebepler göz ardı edilemez.

"Aile içinde kadına uygulanan şiddet sadece o ailenin problemidir," yaklaşımı gerçeği yansıtmaz çünkü kadına yönelik şiddet, toplumun genelini etkileyen bir sorundur.

Ataerkil toplumda güçsüzleştirilen kadınların bu gücü başka kadınlara uygulaması, ataerkil sistemin bir sonucudur. "Kadınları en çok kadınlar ezer," sözü referans alınarak kadına yönelik şiddet meşrulaştırılmamalıdır. Yapılan çalışmalar, toplumun bilgi düzeyi arttıkça, şiddetle mücadelede daha olumlu gelişmeler yaşandığını ve insanların bakış açısının değiştiğini göstermektedir.

Pelin Yiri

Klinik Psikolog

Kaynakça

Akın, A., Subaşı, N. Kadına Yönelik Şiddet; Nedenleri ve Sonuçları

Harcar, T., Çakır, Ö., Sürgevil, O. & Budak, G., "Kadına Yönelik Şiddet ve Türkiye'de Kadına Yönelik Şiddetin Durumu", Toplum ve Demokrasi, 2 (4), Eylül-Aralık, 2008, s. 51-70.

Kadının İnsan Hakları- Yeni Çözümler Derneği. (Mart, 2016). Mesleki Eğitim Kurslarına Katılan Kadınlar İçin Kadının İnsan Hakları Eğitimi Katılımcı Kitapçığı No: 6 (1. Basım). İstanbul

Kalkın Kızıldaş, B., Salmanoğlu, C. (2019). Kadına yönelik şiddet nedir? (5. Baskı). Kadın Dayanışma Vakfı, Şen Matbaa, Ankara.

Kolektif. (2018). Kadına yönelik şiddet nedir? (2. Baskı). Kadın Dayanışma Vakfı, Şen Matbaa, Ankara.

Mor Çatı Kadın Sığınağı Vakfı. (t.y.). Kadına Yönelik Şiddet Nedir? https://morcati.org.tr/kadina-yonelik-siddet-nedir/

Tabu Kamu. (t.y.). Şiddet Döngüsü. https://www.tabukamu.com/siddet-dongusu

PAYLAŞ