Çocukların İnternet Kullanımının Barındırdığı Riskler ve Ebeveynlere Öneriler

İçinde bulunduğumuz çağda her geçen yıl internet kullanımının, çocuk kullanıcılarında artışı gözlemlenmektedir. İnternetten; eğitim, eğlence vb. birçok alandan yararlanmak isteyen çocuklar, gelişimlerini de destekleyen bu teknolojiyi yakından takip etmektedirler. Telefon, tablet, bilgisayar gibi cihazlarla internet oldukça ulaşılabilir konumdadır. Her bilginin erişilebilirliği açısından internet ortamı yararlı olduğu kadar içerisinde riskler de barındırmaktadır. Dünya Sağlık Örgütünün 2019 yılında yayınladığı kılavuzda 1 yaşından küçük bebeklerin elektronik ekranlara hiçbir şekilde maruz kalmaması gerektiği ve 2 ila 4 yaş arasındaki çocukların da ekran başında günde bir saatten fazla vakit geçirmemesi gerektiği belirtiliyor. 5 yaşından küçük çocukların ekran zamanını kısıtlamanın, bazı durumlarda ise tamamıyla ortadan kaldırmanın çocukların daha sağlıklı yetişkinler haline gelmelerine katkı sağlayacağı söyleniyor.
 

Çocuklar, internet sitelerine kolaylıkla girebiliyor olması nedeniyle yaşlarına uygun olmayan görüntülere rastlaya bilmektedirler. Çocuklarınızın internette kolay ulaşılabilir olması da serbest ve denetimsiz bırakıldıkları taktirde, yaşları itibariyle izlememeleri gereken şiddet, alkol, madde kullanımı ve cinsellik başta olmak üzere çok sayıda kötü içeriş teşkil eden içeriklere maruz kalmalarına sebep olmaktadır. Arkadaşça yaklaşan kötü niyetli kullanıcılar tarafından kandırılma, dolandırılma, kişisel ve ailevi bilgilerin sızdırılması, istismar, taciz edilme, kaçırılma olayları da yaşanabilir durumlardandır.
 

Bir diğer önemli konu ise siber zorbalık dediğimiz sosyal medyada bulunan kötü niyetli kişiler tarafından çocukların korkutulması, utandırıcı unsurlara maruz kalması, sosyal medya hesaplarının ele geçirilmesi, virüs içerikli mail veya mesajlar göndermeleri vb. durumlardır.
 

İnternet kullanımının çocuklar için risk teşkil eden başka bir konusu da fiziksel, sosyal, psikolojik ve zihinsel gelişimini olumsuz etkileme durumudur. Uzun süre bilgisayar, telefon, tablet gibi cihazların kullanımı; yemek yeme ve uyku düzeninin bozulmasına yol açar. İnternette geçirilen sürenin artması da yüz yüze iletişimde geçirilen sürenin azalmasına neden olmaktadır. Bu durumun çocukların aile bireyleri ve arkadaşlarıyla olan iletişimini olumsuz etkilediğini de unutmamak gerekir.
 

Ebeveynlere Öneriler

• İletişim araçlarının kullanımının kontrol edilmesi, güvenlik açısından filtreleme ve kısıtlama uygulamaları edinilmesi riskleri azaltan faktörlerdendir.
• Çocuğun yaşı ve gelişim düzeyi dikkate alınarak süre ve kullanım sınırlamaları belirlenmelidir.
• Çocuklarınızın öğretmenlerinden de destek alarak çocuklarınızın yaşlarına uygun beraber belirlenecek güvenli olan internet sitelerinin adreslerini bilgisayarınızın "sık kullanılanlar" bölümüne kaydediniz.
• Çocuğunuza ziyaret ettiği sitelerde kendisinden istenilen aile bireylerinin resimleri, ev adresleri, telefon numaraları, kredi kartı bilgileri vb. önemli bilgileri vermemesini ve anında aile bireylerini bilgilendirmesi gerektiğini belirtiniz.
• Çocuğunuzun internet kullanımını kontrol edebilmek için sosyal ortamları birlikte kullanabilir, internette kaliteli ve faydalı zaman geçirebilir, sosyal ortamlarda ortak hesaplar açabilir ve çocuğunuzla bu ortamlarda arkadaş olabilirsiniz.
• İnternet kullanımı çocuğunuzun gündelik yaşamını ciddi düzeyde etkilemeye başladıysa, okuldaki rehber öğretmen ya da ilgili bir uzmana başvurarak durumla nasıl başa çıkabileceğiniz konusunda yardım alınız.
• İnternet kullanım süreleri dışında çocukların sosyalleşmesi ve kişisel gelişimlerinin desteklenmesi açısından çocuklarınızın oyun oynamaya, kitap okumaya, spor yapmaya ve sanata zaman ayırmasını sağlayınız.
• Çocukların duygusal, sosyal, zihinsel, psikolojik ve fiziksel gelişimlerini birçok açıdan etkileyebilecek olan bu konuda ebeveynlerin, çocukların dijital dünyasında iyi birer rol model olabilmesi ve internet kullanımının çocuklara doğru aşılanabilmesi oldukça önemlidir.

Uzm. Klinik Psikolog Mehmet Salih Ceylan
 

Kaynaklar

• Canbek, G, Sağıroğlu, Ş (2007) Çocukların ve Gençlerin Bilgisayar ve internet Güvenliği. Politeknik Dergisi Cilt:10 Sayı: 1 s. 33-39.
• Çelen, F.K, Çelik, A, Seferoğlu, S.S (2011) Çocukların İnternet Kullanımları ve Onları Bekleyen Çevrim-İçi Riskler. Hacettepe Üniversitesi, Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Bölümü, Ankara
• Guidelines on physical activity, sedentary behaviour and sleep for children under 5 years of age ISBN 978-92-4-155053-6.
• Yay, M (2019) Dijital Ebeveynlik. Yeşilay Yayınları 2.Baskı sy.27, İstanbul

PAYLAŞ