Ailede Bağımlılık Sonrası Uyum ve Rutinlerin Yeniden Oluşturulması

01.12.2025

Bağımlılık, aile içi ilişkileri, güveni ve yaşam düzenini derinden etkileyen bir süreçtir. Tedavinin tamamlanmasıyla birlikte birçok aile “Her şey artık normale dönecek,” diye düşünebilir. Bu dönem, yeni bir başlangıcı ve hem kişi hem de aile için yeniden denge kurma sürecini ifade ederek birlikte iyileşmeyi öğretir. 

Bağımlılık süreci boyunca aile üyelerinde stres, kaygı ve hayal kırıklığı gibi duygular yaşanır. Bu dönemde güven duygusu zedelenebilir, roller değişebilir, iletişimde kopukluklar oluşabilir. Tedavi sonrasında bu duyguların hemen ortadan kalkması beklenmez, yeniden güvenmek ve ilişkileri onarmak zaman alır. Aile içinde duyguların bastırılmadan paylaşabilmesi bu süreçte önemli bir adımdır. Sessiz kalmak yerine, uygun zamanda duyguları açıkça ifade etmek, güven duygusunu yeniden inşa eder. Geçmişi sürekli hatırlatmak yerine geleceğe odaklanmak bu dönemi kolaylaştırır. 

Günlük rutinlerin yeniden oluşturulması, bağımlılıkla mücadele eden kişi ve ailesi için güvenli bir alan sağlar. Düzenli yemek saatleri, kısa da olsa birlikte zamanlar, ev içi görevlerin paylaşılması gibi basit uygulamalar aile içinde iş birliğini artırır. Bu düzen, kişinin sorumluluk duygusunu güçlendirirken aileye de kontrol hissini geri kazandırır. Bazı ailelerde bu süreçte “her şeyi kontrol etme” eğilimi görülebilir. Ancak kişinin sorumluluklarını üstlenmesine izin vermek iyileşmenin önemli bir parçasıdır. Ailenin kişinin davranışlarından kendini tamamen sorumlu hissetmek yerine birlikte atılacak küçük adımlara odaklanmalıdır. Örneğin birlikte geçirilen kısa bir yürüyüş, bir kahve sohbeti ya da haftalık planlama toplantıları bu sürecin onarılmasına katkı sağlar.

Kişi tedavi tamamlandıktan sonra da özellikle ilk aylarda kaygı, belirsizlik, suçluluk hissi, öz güven dalgalanmaları ve zaman zaman umutsuzluk gibi duygusal iniş çıkışlar yaşayabilir. Bu noktada ailenin yargılayıcı değil, anlayışlı ve destekleyici bir tutum sergilemesi büyük önem taşır. “Senin için buradayız,” mesajı bile kişinin aidiyet duygusunu ve motivasyonunu güçlendirebilir. 

Unutulmamalıdır ki bağımlılıktan sonra toparlanma bir “bitme noktası” değil, yeni bir sürecin başlangıcıdır. Her aile bu süreçte kendi hızında ilerler. Sabır, anlayış, açık iletişim ve birlikte öğrenme isteği, yeniden kurulan yaşamın en güçlü dayanaklarıdır. Zamanla, aile bağları daha sağlam, ilişkiler daha sağlıklı bir hâl alır.

Rümeysa Güzel
YEDAM Sosyal Hizmet Uzmanı

Kaynakça

American Psychiatric Association. (2022). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (5th ed., text rev.; DSM-5-TR). Washington, DC: Author.

Copello, A., & Orford, J. (2002). Addiction and the family: Is it time for services to take notice of the evidence? Addiction, 97(11), 1361–1363.

Lander, L., Howsare, J., & Byrne, M. (2013). The impact of substance use disorders on families and children: From theory to practice. Social Work in Public Health, 28(3–4), 194–205.

Orford, J. (2019). Coping with alcohol and drug problems: The experiences of family members in three contrasting cultures. Routledge.

Türkiye Yeşilay Cemiyeti. (2023). Ailelerde bağımlılıkla baş etme rehberi. İstanbul: Yeşilay Yayınları.

PAYLAŞ