Yeşilay Danışmanlık Merkezi Bülten - Haziran 2025

Birlikte Güçlüyüz: Babalar Günü’nde Bağımlılığa Karşı Ele Ele

Araştırmalar, alkol, tütün, madde kullanan ya da kumar oynayan bir ebeveynin, özellikle bir babanın, çocuğu üzerinde olumsuz etkiler bırakabileceğini göstermektedir. Bu durum, çocuğun fiziksel sağlığını, bilişsel gelişimini ve duygu dünyasını zedelemektedir.  Diğer yandan aile ortamıyla birlikte, çocuğun gelecekteki yaşamını, akademik başarısını, sosyal ilişkilerini ve hatta bağımlılık geliştirme riskine kadar pek çok alana yansımaktadır.

Bağımlılık, bir beyin hastalığı olarak kabul edilmekte ve bireyin yanı sıra ailesini, yakın çevresini ve toplumu da etkileyen çok yönlü bir sürece dönüşmektedir. Psikolojik, sosyal ve ekonomik etkileri, aile ilişkilerinden çocukların gelişimine, aile içi dengelerden toplumsal yapıya kadar geniş bir alana yayılıyor.

Bu süreçte, bağımlılık yaşayan babaların ve bağımlılıkla mücadele eden bir çocuğa sahip olan babaların hissettiği suçluluk, çaresizlik ve yalnızlık duyguları göz ardı edilmemelidir. Kendi iyileşme yolculuğunda olan bir baba için bu süreç, çocuklarıyla bağlarını yeniden kurmak için bir fırsat olabilir. Evladı bu mücadeleyi veren bir baba için destek arayışı çoğu zaman belirsizlik ve kaygıyla doludur. Ancak iki durumda da duygusal destek ve sürece aktif katılım, hem bireysel hem de ailesel iyileşme sürecini güçlendirebilir.

Araştırmalar, babaların tedavi süreçlerinde çoğunlukla maddi destek sunduğunu, duygusal ve sosyal anlamda ise sürece yeterince dâhil olamadıklarını ortaya koymaktadır. Bu da çocukların ihtiyaç duyduğu duygusal desteğin eksik kalmasına neden olmaktadır.

Otoriter, ilgisiz ya da aşırı baskıcı baba tutumları, çocukların riskli davranışlara yönelme ihtimalini artırabiliyor. Bu nedenle, baba-çocuk ilişkisinin güçlendirilmesi hem önleyici hem de tedavi edici müdahalelerde dikkate alınması gereken önemli bir unsurdur.

Tedaviye aktif katılan bir baba, yalnızca kendi dönüşümünü başlatmaz, aynı zamanda kuşaklar arası bir koruyucu etki de oluşturur. Bir baba kendi değişimini başlattığında, bu değişim çocuğunun da yaşamını olumlu yönde etkileyebilir. Bu nedenle Babalar Günü, sadece kutlanmakla kalmamalı. İyileşme yolunda adım atan, sorumluluk alan, değişim için çaba gösteren, çocuğunun tedavi sürecinde var olan tüm babaları da görünür kılmalıdır.

Bugün, bağımlılık süreciyle mücadele eden, iyileşme yolunda ilerleyen ya da evladı bağımlılık süreçten geçen tüm babalar için bir farkındalık günü olabilir. Her çaba bir umut, her adım bir değişimin başlangıcıdır. Bağımlılıkla mücadelede kararlı, sabırlı ve şefkatli babaların varlığı tedavi sürecini güçlendirir, nüks riskini azaltır. Unutulmamalıdır ki değişim zaman alır, ancak sevgi ve anlayışla atılan her adım, kalıcı iyileşmenin temelini oluşturur.

Sıdıka Sinem ÇELEN

Halkla İlişkiler Uzmanı

KAYNAKÇA

• Babaların Madde Kullanımı Tedavisine Katılımları Üzerine Nitel Bir Araştırma. (2022). Türkiye Bağımlılık Dergisi, 8(2), 134–148.
• Madde Kullanımı ve Baba-Oğul İlişkilerine Dair Nitel Bir Değerlendirme. (2021). Aile ve Toplum, 23(1), 89–104.
• Kuppens, S., & Moore, S. C. (2020). Parental substance abuse and children’s well-being: A systematic review and meta-analysis. Child Abuse & Neglect, 107, 104560.
• Suchman, N. E., DeCoste, C., McMahon, T. J., & Dalton, R. (2018). Substance-abusing mothers and fathers’ willingness to allow their children to participate in treatment: Implications for family-based intervention. Journal of Substance Abuse Treatment, 89, 29–36.
• Neger, E. N., & Prinz, R. J. (2015). Interventions to address parenting and parental substance abuse: Conceptual and methodological considerations. Clinical Psychology Review, 39, 71–82.
• Substance Abuse and Mental Health Services Administration (SAMHSA). (2020). Children Living with Parents Who Have a Substance Use Disorder. https://www.samhsa.gov