Bağımlılık Tedavisinde Kendine Yardım Grupları

Kendine yardım grupları, tüm üyeler tarafından paylaşılan ortak bir sorun hakkında karşılıklı destekte bulunmayı amaçlar. Gönüllülük esasına dayalı ve ücretsiz olan kendine yardım gruplarında üyeler aktif olarak rol alırlar; korkmadan, özgürce paylaşımda bulunabilirler. Bireyin gizliliğinin önemsendiği gruplarda aynılık duygusu oluşturularak, üyelerin kendisine yönelik bakış açısının değişmesi sağlanmaktadır. "Açık" ya da "kapalı" olarak düzenlenebilen kendine yardım gruplarının toplantıları, genellikle bir saat olmak üzere haftada bir gün gerçekleşir. "Açık" toplantılara bağımlı olmayan bireyler, bağımlı bireyin aileleri ve yakınları katılabilmektedir. Bağımlılık sürecinde bireyin yanı sıra aile de bağımlılıktan etkilenebilmekte ve desteğe ihtiyaç duyabilmektedir. Kendine yardım gruplarına katılım göstererek bağımlılık süreçleri, yaşadıkları deneyimler ve iyileşme süreçleri hakkında konuşabilmekte, duygularını paylaşabilecekleri bir ortamda bir araya gelebilmektedirler. "Kapalı" toplantılara ise bağımlı bireyler katılarak karşılaştıkları zorlukları, süreçteki başarılarını, duygularını ve düşüncelerini ifade edebilmektedirler.

Dünya genelinde alzheimer, kanser, yeme bozuklukları, çocuk istismarı, depresyon gibi konuları ele almak amacıyla oluşturulan birçok farklı kendine yardım grupları bulunmakla birlikte bağımlılığın iyileşmesi amacı ile oluşturulan gruplar da bulunmaktadır. Bireylerin bağımlılık yapıcı unsurdan uzak kalmalarına ve sağlıklı bir yaşam sürdürmelerine yardımcı olmak için kendine yardım grupları, tedavi sırasında ve sonrasında bireye destek sağlamaktadır. Bunlar arasında Adsız Alkolikler (AA) ve Adsız Narkotik (NA), üyeleri bağımlı bireylerden oluşan en çok bilinen kendine yardım gruplarıdır. Bu gruplar bağımsız çalışmak ile birlikte dil, din, yaş, ırk, cinsiyet, sosyoekonomik sınıf ayrımı göstermemektedir. 12 Basamak Modeli adı verilen programı uygulayan AA, NA ve diğer gruplar bireylerin öz farkındalık kazanmalarına yardımcı olmaktadır. Özellikle duygu ve düşüncelerine ulaşmakta güçlük yaşayan bireyler için kendine yardım grupları faydalı olabilmektedir. Kendine yardım grupları aracılığı ile bireyler kendilerine bir hedef belirleyebilir ve bu hedef doğrultusunda çabalayabilir, sosyal aktivitelere katılım gibi ödüllendirici aktivitelerde bulunmaya teşvik olabilir, sağlıklı başa çıkma becerilerini öğrenebilir ve birbirlerine destek sağlayabilir. Akranlarla olumlu ilişkiler kurma, duygusal izolasyonu giderme, benlik saygısını artırma, topluluk ve aidiyet duygusu kazandırma konusunda da kendine yardım grupları yararlı olabilmektedir. Humphreys'in araştırması ile görülmüştür ki tedavi görmüş olan bağımlı hastaların en çok başvurduğu yardımcı destek 12 basamaklı gruplardır. Çeşitli araştırmalar, 12 basamaklı kendine yardım gruplarının alkol ve madde kullanım oranlarında azalmayı sağladığını göstermektedir. Bununla birlikte benzer deneyimleri, duyguları yaşamış ya da yaşayabilecek olan ve aynı amaç için toplanan bireyler birbirlerine destek olmaktadır. Bu sayede bireyin sosyal destek ihtiyacı da giderilebilmektedir. Sosyal destek, fiziksel ve zihinsel sağlık üzerinde etkili olmakla birlikte bağımlılık tedavisinde de önemli rol oynamakta, koruyucu bir faktör olarak işlev görmektedir. Araştırmalar bağımlılığın tekrarının önlenmesinde de sosyal desteğin rol oynadığını göstermektedir.

Profesyonel sağlık hizmetlerinin yanı sıra bu hizmetleri tamamlayıcı ve destekleyici nitelikte olan kendine yardım grupları, bağımlılık tedavisinde rol oynayan parçalardan biridir. Bağımlılık tedavisi, uzun ve çok yönlü bir tedaviyi gerektirmektedir; kendine yardım grupları psikolojik ve farmakolojik tedavinin destekçisi niteliğindedir. Kendine yardım grupları bilgi ve destek alışverişinde bulunan bireyleri bir araya getirmekte, toplum ile bağını yitiren bireyleri toplum ile yeniden kavuşturmaktadır. Dünyanın pek çok yerinde bağımlılık dâhil olmak üzere çeşitli konulara ilişkin oluşturulan kendine yardım grupları bulunmaktadır. Ülkemizde de bağımlılık konusunda oluşturulan ve toplantılar düzenleyen kendine yardım grupları bulunmaktadır. Aşağıda yer alan iletişim bilgilerinden kendine yardım gruplarına ulaşabilirsiniz.

KLİNİK PSİKOLOG PELİN KABAR

Adsız Narkotik (Narcotics Anonymous) Web Sitesi: https://na-turkiye.org/

Adsız Alkolikler Web Sitesi: http://www.adsizalkolikler.com/

KAYNAKLAR:

• Atbaşoğlu, C. (1993). Yatan Alkol Bağımlılarının Psikoterapi Gruplarında ve Adsız Alkoliklerde İyileştirici Etkenler (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Brick, L. A. D., Nugent, N. R., Kahana, S. Y., Bruce, D., Tanney, M. R., Fernandez, M. I., Bauermeister, J. A. (2018). Interaction Effects of Neighborhood Disadvantage and Individual Social Support on Frequency of Alcohol Use in Youth Living with HIV. Community Psychology, 61(3-4), 276-284.
• Cui, X. Ve Chi, X. (2021). The Relationship Between Social Support and Internet Addiction Among Chinese Adolescents During the COVID-19 Pandemic: A Multiple Mediation Model of Resilience and Post-Traumatic Stress Disorder Symptoms. Psychology Research and Behavior Management, 14, 1665-1674.
• Ellis, B., Bernichon, T., Yu, P., Roberts, T., Herrell, J. M. (2004). Effect of Social Support on Substance Abuse Relapse in A Residential Treatment Setting for Women. Evaluation and Program Planning, 27(2), 213-221.
• Gossop, M., Stewart, D. Ve Marsden, J. (2008). Attendance at Narcotics Anonymous and Alcoholics Anonymous Meetings, Frequency of Attendance and Substance Use Outcomes After Residential Treatment for Drug Dependence: A 5-year Follow-up Study. Addiction, 103(1), 119-125.
• Humphreys, K. (1997). Clinicians' Referral and Matching of Substance Abuse Patients to Self-help Groups After Treatment. Psychiatric Services, 48(11), 1445-1449.
• Khasnabis C., Heinicke-Motsch K., Achu, K., vd. (Ed.). (2010). Community-Based Rehabilitation: CBR Guidelines. Cenevre: Dünya Sağlık Örgütü.
• McKellar, J. D., Harris, H. A., Moos, R. H. (2009). Patients' Abstinence Status Affects the Benefits of 12-Step Self-help Group Participation on Substance Use Disorder Outcomes. Drug and Alcohol Dependence, 99(1-3), 115-122.
• Morgenstern, J., Labouvie, E., McCrady, B. S., Kahler, C. W. Ve Frey, R. M. (1997). Affiliation with Alcoholics Anonymous After Treatment: A study of Its Therapeutic Effects and Mechanisms of Action. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 65(5), 768–777.
• Moos, R. M. Ve Moos, S. B. (2007). Protective Resources and Long-term Recovery from Alcohol Use Disorders. Drug and Alcohol Dependence, 5(86), 46-54.
• Nikmanesh, Z. Baluchi, M. H., Motlagh, A. A. P. (2016). The Role of Self-Efficacy Beliefs and Social Support on Prediction of Addiction Relapse. High Risk Behaviors and Addiction, 6(1), 1-6.
• Ögel K. (2010). Sigara, Alkol ve Madde Kullanım bozuklukları: Tanı, Tedavi ve Önleme. İstanbul: Yeniden Yayınları.
• Wright, K. B. (2016). Communication in Health-Related Online Social Support, Groups/Communities: A Review of Research on Predictors of Participation, Applications of Social Support Theory, and Health Outcomes. Review of Communication Research, 4, 65-87.
• Yıldız, A. (2021). Dünyada ve Türkiye'de Adsız Alkolikler. Bağımlılık Dergisi, 22(2), 187-207.

PAYLAŞ